Samen met 16 kleuterleerkrachten ontwierpen we een STEM-op-taaldidactiek voor 4- en 5-jarige kleuters. We streefden daarbij niet alleen typische STEM-doelen na, maar wilden ook de mondelinge taalontwikkeling ondersteunen. Wetenschapsactiviteiten zijn immers erg taalstimulerend doordat ze gepaard gaan met erg rijke gesprekken volgens international onderzoek (Cabell, DeCoster, LoCasale-Crouch, Hamre, & Pianta 2013; Henrichs & Leseman 2014). Responsieve, taalstimulerende gesprekken stimuleren op hun beurt de ontwikkeling van STEM-concepten (Hong & Diamond 2012).
Tijdens het project stemden we onze aanpak zo goed mogelijk af op meertalige kleuters en kleuters die opgroeiden in kansarmoede. We vertrokken daarvoor van een literatuurstudie. Vervolgens deden we verschillende try-outs gedurende thema’s van één of twee weken. Daarbij verzamelden we feedback via gestructureerde observaties, interviews, focusgesprekken, feedbackformulieren, en veldnota’s. Deze feedback gebruikten we om onze benadering te verfijnen.
Onze observaties bevestigden het internationale onderzoek. Leerkrachten groeiden (gemiddeld genomen) naar een rijkere taal- en denkstimulerende gespreksstijl. De leerkrachten zelf ervaarden die groei ook. Ook al waren ze erg onzeker over hun aanpak van de ontwerp- en onderzoeksfase, doorheen de professionalisering leerden ze zich beter af te stemmen op de kleuters en af te wisselen tussen een meer open en een meer gesloten begeleiding.
Projectteam
Thijs Eeckhout is docent Wereldoriëntatie en STEM aan de Odisee hogeschool. Hij is een actief lid van de onderzoeksgroep ExploRatio, die zich richt op het stimuleren van kritisch en creatief denken over wetenschap en maatschappij bij leerlingen en studenten. Thijs Eeckhout werkt ook als lerarenopleider binnen de educatieve bachelor in het lager en het kleuteronderwijs. Zijn onderzoeksinteresse ligt o.a. bij STEM in het basisonderwijs en ‘outdoor learning’.
Marlies Algoet is taaldocent en onderzoeker aan de Odisee hogeschool. Ze is taalexpert kleuteronderwijs en schreef het boek Maximaal Megataal. Tips voor meer taal, meer denken en meer onderwijstijd in de tweede en derde kleuterklas (Garant, 2016). Naast het stimuleren van rijke taaldenkgesprekken, ligt haar onderzoeksinteresse bij het bevorderen van ontluikende geletterdheid en socio-emotionele ontwikkeling (Het Toverbos) vooral bij kansarme kleuters in een superdiverse omgeving.
Helena Taelman is taaldocent en onderzoeker aan de Odisee hogeschool. Ze focust graag op de mondelinge taalvaardigheid in de kleuterklas, met bijzondere aandacht voor woordenschat. Verder blogt ze op de blog kleutergewijs, en ijvert ze voor een betere brug tussen onderzoek en praktijk.
